Grenland ka qenë pa akull të paktën para një milion vitesh, raporton një ekip hulumtues në Universitetin e Vermontit.
Se sasitë e mëdha të akullit mund të vijnë e të shkojnë kaq relativisht lehtë i mahnit studiuesit dhe i vë ndryshimet aktuale të klimës në një dritë tjetër.
Kushdo që ka udhëtuar përreth ose ka parë Grenlandën nga ajri e di se sasitë e akullit atje janë të mëdha, njofton Hbl, transmeton RTKLive.
Nëse i gjithë akulli i Grenlandës do të shkrihej sot, nivelet e oqeaneve të botës do të ngriheshin me shtatë metra.
Por relativisht kohët e fundit, duke folur shkencërisht, ishulli duket të ketë qenë pa akull dhe i mbuluar me bimësi.
Një herë afërsisht para një milion vjetësh dhe ndoshta përsëri rreth 400,000 vjet më parë.
Këto zbulime vijnë nga mostra të vogla dhe të imta të tokës nga baza Camp Century e SHBA-së, në Grenlandë.
Mostrat u morën kur ushtria amerikane shpoi rrugën e saj përmes 1,400 metra akull të trashë në vitet ‘60-ta të shekullit të kaluar.
Për disa arsye, ata më pas përfunduan në një frigorifer në Danimarkë, deri në vitin 2017, kur një ekip në Universitetin e Vermontit i mori përsipër.
Pjesa më e madhe, rreth 80 për qind, e Grenlandës është e mbuluar nga akulli, i cili në disa vende është i trashë tre kilometra.
Megjithëse ishulli është kaq i madh, ai zakonisht ka pasur pak prani njerëzore.
Rreth 4,000 vjet më parë, njerëzit nga Kanadaja e sotme gjuanin qetë e miskut këtu, si dhe ka gjithashtu shenja se në ishull kishte nomadë nga Siberia.
Por kur veriorët zbarkuan në shekujt VIII dhe IX, ata nuk u ndeshën me ndonjë popull tjetër. Ishte një nga këta detarë, Erik Röde nga Islanda, i cili e quajti ishullin Grenlandë.
Në ditët e sotme, zona është një pjesë, me autonomi, e Danimarkës.
Ishulli ishte i mbuluar
Gjeologu Paul Bierman analizoi dheun në pjesën e përparme të vrimës dhe gjeti diçka që nuk mund ta identifikonte.
Kolegu Andrew Christ hodhi një vështrim.
“Ai shikoi nga mikroskopi dhe bërtiti. Ishte një copë dege, e cila shtrihej nën një mbulesë akulli të trashë kilometri, e pabesueshme!” thotë Bierman për agjencinë e lajmeve AFP.
Së bashku me kolegët e tij, ai arriti në përfundimin në një studim, të botuar tani në revistën PNAS, se mostrat vijnë nga një kohë kur ishulli ishte i mbuluar me myshk, liken dhe ndoshta edhe pemë. Kjo ngre shqetësime se si ndryshimi i klimës do të ndikojë në akull në një dritë të re.
Teoria e deritanishme ka qenë që nivelet e dioksidit të karbonit në ajër duhet të rriten edhe më të larta se 415 ppm të sotëm (pjesë e miliontë) që të kolapsohet nga shtresa të akullit.
Por tashmë 415 është shumë e lartë historikisht dhe një rritje e shpejtë nga rreth 285 kur njerëzit filluan të digjnin lëndë djegëse fosile në një shkallë të gjerë në mesin e shekullit të 19-të. – Ndryshimet natyrore në miliona vitet e fundit janë midis niveleve 180 dhe 290 ppm, thotë Bierman.
Akull i brishtë
Përfundimi është që fletët e akullit janë më të brishta nga sa mendohej.
Kjo do të thotë që nëse njerëzit vazhdojnë të djegin lëndë djegëse fosile, nivelet e pragut që shkaktojnë shkrirjen e gjerë të akullit mund të arrihen shumë më shpejt.
Parashikimi nga paneli i OKB-së -KBC, që ende zbatohet, tregon për një rritje në oqeanet e botës me rreth një metër në fund të shekullit tjetër, dmth kur fëmijët e sotëm janë të moshuar.
Do të prekë qindra miliona njerëz në zona të ulëta në të gjithë botën.
Por do të jetë një erë e butë perëndimore, në krahasim me shtatë metra nivelet më të larta të detit që do të jetë rezultati, nëse i gjithë akulli i Grenlandës shkrihet.