Kështjella Inca e Machu Picchu në Peru u pushtua nga viti 1420-1530 pas Krishtit, disa dekada më herët nga sa mendohej më parë. Është kjo që del nga një studim i ri i udhëhequr nga Richard Burger, një profesor i antropologjisë në Universitetin Yale.
Ekipi i studiuesve përdori datimin e radiokarbonit për të zbuluar se perandori Pachacuti, i cili ndërtoi Machu Picchu, erdhi në pushtet më herët nga sa pritej
Kjo do të thotë se pushtimet e hershme të Pachacuti u zhvilluan më herët, duke ndihmuar në shpjegimin se si Perandoria Inca u bë më e madhja dhe më e fuqishmja në Amerikën para-Kolumbiane.
Bazuar në dokumentet historike, mendohej se Machu Picchu ishte ndërtuar pas vitit 1440, ose ndoshta më 1450. Megjithatë, Burger dhe ekipi i tij përdorën spektrometrinë e masës përshpejtuese (AMS) të mbetjeve njerëzore për të marrë një pamje më të saktë.
AMS punon edhe në sasi të vogla të materialit organik, i cili zgjeron grupin e skeleteve që mund të studiohen. Ekipi vëzhgoi 26 individë nga varrezat në Machu Picchu që u gjetën nga vendi gjatë gërmimeve në 1912.
Sipas studimit, trupat u varrosën nën gurë, shkëmbinj të lartë ose shpella të cekëta, të mbyllura me mure. Kishte edhe sende të rënda si qeramika dhe kapëse shalli prej bronzi dhe argjendi.
“Ky është studimi i parë i bazuar në dëshmi shkencore për të siguruar një vlerësim për themelimin e Machu Picchu dhe kohëzgjatjen e pushtimit të tij”, tha Burger në njoftimin për shtyp.
Të dhënat historike janë shkruar nga pushtuesit spanjollë pas marrjes së zonës, dhe rezultatet e studimit vënë në dyshim meritën e nxjerrjes së përfundimeve bazuar në këto lloj dokumentesh, sipas studiuesve.
Megjithëse studimi pranon “kufizimet” e datimit të radiokarbonit, studiuesit thanë se dëshmia dokumentare nuk është e besueshme.
“Ndoshta ka ardhur koha që dëshmitë e radiokarbonit të marrin përparësi në rindërtimin e kronologjisë së perandorëve Inca dhe datimin e vendeve monumentale të Inkave, siç është Machu Picchu”, thuhet në studimin e botuar në revistën “Antiquity”.
Machu Picchu është një nga vendet më të mëdha arkeologjike në botë dhe ndodhet midis dy maleve.
Vendi përbëhet nga afërsisht 200 struktura guri, muret e granitit të të cilëve mbeten në gjendje të mirë edhe pse kulmet me kashtë janë zhdukur prej kohësh.