Në fund të pjesës qendrore të Oqeanit Arktik, i cili është i mbuluar me akull dhe larg çdo bregdeti, është shumë e vështirë të gjesh ndonjë burim ushqimi.
Kur shkencëtarët në zonë mbledhin mostra të bërthamës së shtratit të detit, ata zakonisht nxjerrin një grumbull balte që përmban vetëm disa organizma të dukshëm me sy të lirë.
Por në vitin 2011, ata gjetën në një mostër diçka që i ngjante një “ariu polar” deti, siç përshkroi krijesa nga studenti që e vuri re.
“Ajo që dukej si gëzofi i bardhë ishte në fakt pjesë e një sfungjeri. Mund të gjeni një sfungjer në çdo milje katror në këtë zonë. Kështu që menduam se ishte një rastësi e madhe që hasëm në këtë kafshë,” tha biologia detare Antje Boetius, nga Instituti gjerman “Alfred Wegener”.
Kur shkencëtarët u kthyen në të njëjtin vend me drita dhe kamera në vitin 2016, ata gjetën një zonë në majë të një vullkani nën det të zhdukur që ishte pothuajse plotësisht e mbuluar me sfungjer. Ekspertët u tronditën sepse nuk e dinin se çfarë mund të hanin këto krijesa, shkruan National Geographic.
Doli se sfungjerët e detit “u rritën” me mbetjet e fosilizuar të një ish-kolonie krimbash tubash; që do të thotë se kjo është hera e parë që gjendet një kafshë që ushqehet me fosile.
Sfungjerët nuk kanë muskuj, nerva, organe, por ata kanë një tipar që i ndihmon të përshtaten dhe të mbijetojnë në një gamë të gjerë mjedisesh – ata mbështeten te mikrobet.
Ata strehojnë bashkësi të ndryshme mikrobesh në trupat e tyre të zbrazët, si bakteret, mikroalgat dhe arkeat. Këto mikrobe mund të kontribuojnë ndjeshëm në metabolizmin e bujtësit të tyre, gjë që rezultoi të ishte edhe me këta sfungjerë arktikë.
Shumica e sfungjerëve në Langseth Ridge janë sfungjer bakterial ose një përqindje e konsiderueshme e popullsisë së tyre mikrobike janë baktere. Bakteret që banojnë në këto sfungjerë janë treguar të jenë çelësi i dietës së tyre të çuditshme.
Mijëra vjet më parë, këto male vullkanike nënujore ishin aktive. Rajone të tilla hidrotermale lehtësojnë zhvillimin e ekosistemit, madje edhe në ujërat e errëta dhe të ftohta, duke rezultuar në koloni të krimbave të tubave.
Kur malet nën det u bënë joaktive dhe u ftohën, ekosistemet përreth u zhdukën, duke lënë pas mbetjet e tyre fosile. Dhe sfungjerët tani mund të ushqehen me to me ndihmën e mikrobeve të tyre, sipas Science Alert.
“Është e mahnitshme që këta sfungjerë përdorin burime ushqimore që nuk janë të tretshme nga organizmat e tjerë. Kjo konfirmohet nga gjetjet e mëparshme se simbioza me bakteret lejon fleksibilitet të madh në prokurimin e ushqimit,” tha ekologu detar Jasper de Goeij pranë Universitetit të Amsterdamit.
Pyetja është se si sfungjerët, të cilët duket se pothuajse nuk lëvizin fare, arritën të arrijnë në këtë “festë” të krimbave të fosilizuar në këtë zonë. Biologu detar Autun Purser, i Institutit Gjerman Alfred Wegener, beson se ata arritën në vend si larva.
“Ka koloni të sfungjerëve të ngjashëm në ujërat e Norvegjisë jugore, kështu që është e mundur që larvat të kenë ardhur prej andej. Disa prej tyre u mbërthyen në majë dhe papritmas gjetën shumë ushqim,” tha Purser.
Ndërsa sfungjerët shpenzonin shumë kohë duke u ushqyer me fosilet e krimbave tubularë, bakteret simbiotike ndoshta u shumuan për të ndihmuar tretjen e tyre. Sfungjerët e rritur më pas ia kaluan këtë mikrobiomë shumë të përshtatur brezit të ardhshëm pasi ata “lindën” sfungjerë të rinj gjenetikisht identikë nga trupat e tyre.
Sfungjerët mund të riprodhohen edhe seksualisht, por larvat mund të largohen nga rrymat detare, të cilat mund të jenë një faktor rreziku nëse jetoni në një zonë jo mikpritëse.
Studimi “Giant sponge grounds of Central Arctic seamounts are associated with extinct seep life” u botua në revistën “Nature Communications”.